طراحی الگوی بازاریابی سیاسی در انتخابات محلی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه انتخابات به عنوان مهم ترین عرصه مشارکت سیاسی، شاخص مردمی بودن هر حاکمیت را به محک می گذارد. در نظام های مردم سالار، کسب بیشترین آرا و پیروزی در انتخابات همواره جزو دغدغه های اصلی جریان های سیاسی بوده است. 

بازاریابی سیاسی در دهه های اخیر به عنوان ابزار تحقق پیروزی در انتخابات کاربردی دوچندان یافته است؛ 

به گونه ای که پیروزی جریان های سیاسی در انتخابات تا حد زیادی به استفاده مؤثر این گروه ها از مدل های بازاریابی سیاسی برمی گردد. در این پژوهش کوشیده شد تا الگویی بومی از بازاریابی سیاسی در انتخابات محلی ایران ارائه شود. 

در این پژوهش از رویکرد ظاهرشونده «نظریه پردازی داده بنیاد» استفاده شد. 

نتایج مصاحبه عمیق با 13 نفر از خبرگان حوزه انتخابات محلی در تهران نشان داد که:

 1. ملزومات حضور مؤثر حزب در رقابت سیاسی؛ 2. نیازشناسی بازار رأی؛ 3. طراحی محصول متناسب با مطالبه اصلی بازار رأی؛ 4. بازاریابی و تبلیغات اثربخش محصول سیاسی؛ 5. فروش ایده/کاندیدا و 6. پایش مستمر محیط، ابعاد الگوی بازاریابی سیاسی در انتخابات محلی را رقم می زنند.

نویسندگان: بهمن حاجی پور سید محمود حسینی ساسان زارع

منبع: چشم انداز مدیریت دولتی سال هفتم پاییز 1395 شماره 27

آموزش بازاریابی سیاسی انتخابات

بازاریابی سیاسی از بسیاری جهات مشـابه بازاریـابی در دنیـای کسـب و کـار اسـت . در بازاریـابی کسـب و کـار، فروشندگان، کالاها، خدمات و ارتباطات را روانه بازار مـی کننـد و در عـوض پـول، اطلاعـات و وفـاداری مشـتریان را دریافت میکنند. در مبارزات سیاسی نیز کاندیداها، وعده ها، حمایت ها، خط مشی ها و ویژگی های شخصـی شـان را بـه رأی دهندگان عرضه می کنند و در مقابل، آرا و کمک های داوطلبانه آنان را دریافت میکنند.

به علـت ایـن همسـویی در حوزه های مختلف بازاریابی، برخی مفاهیم و ابزارهای بازاریابی بین بازاریابی کالا و خدمات و بازاریابی سیاسی مشترک است و برخی از اصول بازاریابی کسب و کار برای اعمال در سیاست نیازمند تعدیل هستند. حیطه سیاست بیش تر به یک صنعت خدماتی شباهت داردوآنچه که مهم است نگرش بازاریابی نامزدهای انتخابات به جلب آرای رای دهندگان می باشد.واین نگرش بدون شناخت روش های تاثیرگذار بازار یابی،موفق نخواهد شد.

امروزه نامزدهای انتخاباتی و تصمیم گیران کلان سیاسی کشورباچالش کاهش مشارکت و بسیج شهروندان به نفع خود هستندزیرا که ماشاهد کاهش مشارکت شهروندان وتغییرگرایش شهروندان دردوره های مختلف انتخاباتی و افت شدیدعضویت دراحزاب هستیم. و خلاصه کلام این که نامزدهایی درکارزارهای انتخاباتی موفق خواهندشدکه دریابند:بهره برداری از تکنینک های بازاریابی «برگ برند مهم» و یک علامت استاندارد در سطح بین المللی محسوب می شود.

بازاریابی سیاسی مفاهیم و تعاریف

بازاریابی سیاسی یک واحد سازمانی برای ارتباطات سیاسی و یا مجموعهای از فراینـدهای ایجاد و برقراری رابطه و ارایه ارزش به رای دهندگان را در بر میگیرد که به دنبال مدیریت رابطه به نحوی هستند که هم برای سازمان و هم برای ذینفعان آن سودمند باشد.

در این تعریف چند نکته نهفتـه اسـت . نخسـت اینکـه، بازاریـابی را از بنـد 4 p سـنتی میرهاند و با تمرکز بر لزوم رابطه سازی بلندمدت، قابلیـت تعمـیم فعالیـت هـای بازاریـابی سیاسی به کل فعالیتهای سازمانهای سیاسی را فراهم میآورد. پیـاده سـازی مـدل 4 P در سازمانهای سیاسی نیازمند تعدیلات فراوان هریک از چهار عنصر بود، امـا تعمـیم نگـرش رابطه محور از مشتریان کسب و کارها به رأی دهندگان سـازمان هـای سیاسـی بـا سـهولت امکانپذیر میباشد . 

بازاریابی سیاسی

بازاریابی سیاسی فرایندی است که در آن کاندیداها می‌کوشند تا با ارائه ایده‌های خود رای‌دهندگان را به مشارکت در یک فعالیت سیاسی تشویق کنند. این رویکردی میان‌رشته‌ای میان علوم سیاسی و مدیریت بازاریابی است که اهمیتی استراتژیک دارد.

سیر تطور و تحول مفاهیم مرتبط با بازاریابی سیاسی نشان می‌دهد این رویکرد ریشه در مباحث انتخابات دارد. یک کاندیدای حاضر در انتخابات می‌تواند با کمک روش‌های بازاریابی دیدگاه رای‌دهندگان را به خود جلب نماید. مفهوم کمپین سیاسی در اینجا جایگزین مفهوم کمپین (پویش) بازاریابی می‌شود. کمپین حاصل یک طرح فراگیر برای زنجیره‌ای از فعالیت‌های ارتباطاتی متفاوت اما مرتبط و هماهنگ است. این فعالیت‌ها در رسانه‌ها و حوزه‌های مختلف ارتباطاتی بازاریابی برای یک دوره زمانی معین طراحی می‌شود.

در نظام‌های دموکراتیک که انتخابات مسیرگزینش محسوب می‌شود؛ بازاریابی سیاسی به مرور به یک ضرورت تبدیل شده است. بهره‌گیری یا عدم بهره‌گیری از این تخصص پیروزی، شکست افراد و جریانات سیاسی را رقم می‌زند. طرح این موضوع درسیاست خارجی و فعالیت‌های بین‌المللی کشورها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. اینکه یک کشور به عنوان یک بازیگر عامل چگونه به بسط و توسعه حوزه قدرت خود مبادرت می‌کند و در این راستا از چه مهارت‌ها و ابزارهای استفاده می‌کند قابل مطالعه و بررسی است.

تعریف بازاریابی سیاسی

بازاریابی سیاسی Political Marketing علمی میان‌رشته‌ای است که از کاربرد فنون بازاریابی در سیاست به دست می‌آید؛ بازاریابی سیاسی ترکیبی از علوم سیاسی و بازاریابی تجاری است. این رویکردی کم‌وبیش جدید برای تجربه و تحلیل فعالیت‌های سیاسی است. همچنین فرضیه‌های مدیریت بازاریابی را برای توصیف رفتار سیاسی بکار می‌گیرد.