5S و استانداردهای جهانی مدیریت

نظام آراستگی محیط کار(5S) بعد از جنگ جهانی دوم توسط ژاپنی ها مطرح و به کار گرفته شد. 

مدیران و صنعت گران ژاپن بعد از تصمیم گیری برای بازسازی صنایع خود بعد از جنگ، به دنبال ایده ها و راه کارهایی برای بهبود تولیدات و افزایش فروش محصولات تولیدی خود بودند که دعوت از دکتر ادواردز دمینگ توسط انجمن دانشمندان و مهندسین  ژاپن نیز یکی از اقدامات ناشی از همین تصمیمات بود تا جایی که تنها یک سال پس از حضور دکتر دمینگ آمریکایی در ژاپن یعنی سال 1951، جایزه دمینگ راه اندازی  شد و تا کنون هرساله این جایزه معتبر به بهترین صنایع  ژاپن اهدا می‌شود.

از دیگر اقدامات ژاپنی ها، گرفتن ایده ” خانه داری صنعتی” از برخی صنایع آمریکایی بود؛ در آن زمان کشور آمریکا که هر ساله خسارت های هنگفت جانی و مالی را به دلیل حوادث ناشی از کار در صنایع خطرساز خود پرداخت می کرد، طرحی تحت عنوان خانه داری صنعتی (Housekeeping) را برای صنایع مهمات سازی ؛ کبریت سازی ؛ داروسازی ؛ مواد غذائی و تجهیزات پزشکی اجرا نموده بود.

در استانداردهای جهانی مدیریت الزامات متعددی وجود دارد که لازم الاجرا می‌باشند، ولی به دلیل جامعیت و عمومی بودن آن‌ها، بکارگیری روش و تکنیکی خاص در راستای تحقق این الزامات (به طور صریح) ذکر نشده است. 

با وجودی که در استانداردهای جهانی مدیریت مشخصاً از یک سیستم و روش خاص نام برده نشده است، ولی برخی از الزامات آن به گونه‌ای است که با به کارگیری یک تکنیک خاص، به طور کامل و اثربخش، محقق می‌شود. 

از جمله این سیستم‌ها و ابزارها 5S می‌باشد که به دلیل گستردگی مفهوم و در برگرفتن ابعاد گوناگونی همچون نظم، شناسایی و ردیابی، ایمنی، پاکیزگی، آموزش، انضباط، بازیابی و بهبود، روش مناسبی جهت دستیابی به بسیاری از استانداردهای جهانی مدیریت می‌باشد. طبق نظر بسیاری از صاحب نظران، 5S سنگ بنای سایر سیستم‌های کیفیتی و بهره‌وری مانند ISO 9000 می‌باشد (این موضوع در بسیاری از بندهای استاندارد ISO 9000:2000 قابل رؤیت است).

 طراحی سیستم

• تشکیل تیم ممیزی
• آموزش کلیه پرسنل سازمان با توجه به پست‌های سازمانی افراد سازمان و تعیین و اطلاع رسانی زمان ممیزی
• تهیه روش‌های اجرایی (ساماندهی، نظم و ترتیب، پاکیزه سازی)، چک لیست و دستورالعمل‌های مورد نیاز

فاز سوم: استقرار و ممیزی

• پیاده‌سازی نظام آراستگی محیط کار (5S) (در جایگاه مشاور در این حوزه، پیشنهاد می‌کنیم این مرحله با پروژه‌های پایلوت آغاز گردد.)
• تهیه فیلم و عکس از وضعیت سازمان بعد از انجام تغییرات
• تهیه و ابلاغ گزارش مقایسه‌ای و نتایج حاصل از تغییرات
• ارزیابی عملکرد نفرات و واحدها و تقدیر از فرد آراسته و واحد آراسته
• ارائه آموزش جهت فرهنگ‌سازی و نظارت همیشگی بر آن